در این بخش از مقالات یزد ممنتو، می‌خواهیم درباره شاه نشین ترمه و طیف رنگ‌هایی که ممکن است در این طراحی سنتی ببینید، باهم گفت و گو کنیم.
شاید اولین بار است که نام شاه نشین ترمه را شنیده باشید. اما به احتمال زیاد، اگر گذری بر مکان‌های سنتی داشته باشید، این نشیمن زیبا به چشمتان خورده باشد.
شاه نشین که نام اصلی آن، شاه نشین سنتی است، ممکن است با نام‌هایی مانند خان سالار، شاه نشین ترمه، پشتی شاه نشین و … نیز خوانده شود. این نشیمن که محصولی تولیدی از شهر یزد است، با پارچه‌ای به نام ترمه ساخته میشود. رنگ‌هایی که ممکن است در این پارچه‌ها ببینید، به گونه‌ای خاص ترکیب می‌شوند. در ادامه می‌توانید مطالب جالبی درباره ترمه و ترکیب رنگ‌های شاه نشین ترمه بخوانید.
با ما همراه باشید.
شاه نشین ترمه چیست؟!
شاه نشین ترمه که معمولا با اسامی مانند خان سالار، خان نشین، سرویس شاه نشین و… معرفی میشود، در واقع سرویسی است که با حضور چند پشتی و تشک در کنار یکدیگر ساخته میشود.
شاه نشین‌ها از زمان گذشته، بسیار مورد توجه افراد بوده و به علت اینکه در دسترس افراد بزرگ خاندان قرار می‌‌گرفت، بسیار با ارزش محسوب می‌شد. یکی از دلایل ارزشمندی شاه نشین پارچه آن است. جنس همه پشتی‌ها و تشک‌هایی که در شاه نشین وجود دارد، پارچه‌ای به نام ترمه است.
ترمه یکی از قدیمی‌ترین و با ارزش‌ترین هنرهای ایرانی است که، هنوز ارزش و اصالت خود را حفظ کرده و مورد توجه افراد، قرار می‌گیرد. در ادامه این مطلب، درباره ترم، ترمه بافی و مسائل مربوط به آن صحبت خواهیم کرد.
تاریخچه ترمه‌بافی در ایران:
جالب است بدانید که بسیار از محققان، بر این باور هستند که ترمه اولین بار در آسیای مرکزی و در کشمیر تولید شده و سپس این هنر در ایران رواج پیدا کرده است.
اما بیشترین عقیده درباره اولین تولد ترمه، مربوط به ایران است.این هنر ارزشمند اولین بار در دوران صفویه رونمایی شد.
به طور کلی ترمه یکی از خیال انگیزترین و ظریف‌ترین طرح‌های پارچه‌ای است که در جهان، به نام ایرانیان به ثبت رسیده است. اولین بار صادرات ترمه در دوران شاه عباس صفوی بود که پس آن رونق بسیاری گرفت و جهانیان ارزش این هنر اصیل ایرانی را شناختند.
ترمه در گذشته و حال
از زمان گذشته، ترمه پارچه ارزشمندی محسوب می‌شده و تنها بزرگ‌خاندان‌های سلطنتی می‌توانستند از این پارچه مرغوب استفاده کنند. در آن هنگام از این پارچه جهت دوخت انواع لباس، پرده، جانماز ، خلعتی، و… استفاده می‌شده است.
امروزه نیز افراد معمولا ارزش ترمه را دانسته و عموما از آن به عنوان هدیه برای مناسبت‌های مختلف استفاده می‌کنند. کالاهایی که امروزه ترمه را می‌توان در آن‌ها دخیل دید، پارچه مبلمان، ن، رومیزی، پشتی، روتختی و… است.
یکی از مهم‌ترین کاربرد‌هایی که ترمه در گذشته و حتی امروزه دارد، دوختن شاه‌نشین‌های ترمه است که همانطور که در مطالب فوق ذکر کردیم، پارچه‌ای که برای دوختن این طرح جالب مورد استفاده قرار می‌گیرد، ترمه است.
امروزه برای طرح‌های سنتی در مکان‌های مختلف می‌توان از شاه‌نشین ترمه در بخشی از مکان مورد نظر استفاده کرد.
ترکیب رنگ ترمه در شاه نشین‌ها:
یکی از پر اهمیت‌ترین مسائل در زمینه زیبایی ترمه‌ها و از جمله ترمه‌های شاه نشین، ترکیب رنگ آن‌هاست. احتمالا تا کنون به گوش شما خورده باشد که رنگ‌ها می‌توانند در ذهنیت افراد به طور مثبت یا منفی تاثیرگذار باشند. بنابراین به طور قطع، این هنر دست ایرانیان رازی را در ترکیب رنگ‌های خود دارد که باعث شده است انسان‌ها در سراسر دنیا مجذوب این پارچه‌های نفیس شوند.
به طور کلی در ترمه‌ها می‌توان ترکیب رنگ‌ها را به دو صورت مشاهده کرد. ترکیب رنگی در بعضی از انواع ترمه‌های شاه نشین به صورت مخالف و ناهمگون است. این در حالی است که در اغلب ترمه‌ها، ترکیب رنگی با استفاده از رنگ‌های مجاور، زیبایی و اصالت را ایجاد کرده است.
رنگ‌هایی که عمدتا برای تولید ترکیب رنگ مجاور به کار گرفته میشود، به صورت مشتقات آبی و ترکیب با آبی‌های متمایل به سبز است. اما می‌توان در ترمه‌ها ترکیب رنگ‌های دیگر را نیز مشاهده کرد که زیبایی آن‌ها به اندازه زیبایی ترمه‌های آبی است.
یکی از محاسنی که ترکیب رنگی ناهمگون و متضاد برای ترمه‌های شاه نشین ایجاد می‌کند، خنثی شدن رنگ‌های تند است. بنابراین شما با نگاهی کلی به ترمه‌ای با رنگ‌های متضاد، می‌توانید ترکیبی ملایم و چشم نواز را مشاهده کنید.
اگر بخواهیم به اکثر ترمه‌های شاه نشین نگاهی بی‌اندازیم، متوجه می‌شویم که در بیشتر آن‌ها رنگی مانند نیلی دیده میشود. این رنگ که پراستفاده‌ترین رنگ در ترمه‌های شاه نشین است، می‌تواند با بازه رنگی آبی روشن تا سورمه‌ای ترکیب شود.
حتی آن‌ها می‌توانند با رنگ‌هایی مانند سبز و یا قرمز ترکیب شوند.
پس از رنگ نیلی، زرد در ترمه‌های شاه نشین بیشترین استفاده را دارد. این زرد از اسپرک گرفته میشود. بنابراین می‌تواند رنگ‌های تند را خنثی کرده و ترکیبی ملایم را ایجاد کند.
ترمه هفت رنگ در شاه نشین چیست؟!
یکی از انواع ترمه که برای موارد مختلف از جمله شاه نشین استفاده میشود، ترمه هفت رنگ است.
به طور کلی، یکی از پر ترین انواع ترمه، ترمه‌های هفت رنگ هستند؛ چرا که بیشترین میزان رنگ در آن‌ها به کار رفته است. علاوه بر زیبایی که در این نوع پارچه‌ها مشاهده میشود که به نوعی می‌توان نامی مانند بازی رنگ‌ها بر روی آن‌ها گذاشت، تراکم بالای جنس آن‌هاست. تراکم بالا در پارچه‌های ترمه می‌تواند نشان دهنده کیفیت مطلوب آن‌ها باشد که در ترمه‌های هفت رنگ دیده میشود.
از این نوع ترمه‌ها در شاه‌نشین‌های قدیمی بسیار استفاده می‌شده است. اما باید بگوییم که امروزه ترکیب شاه نشین‌ها به صورت ساده‌تر درآمده است.
سخن پایانی
یکی از ترکیب‌های سنتی که امروزه در مکان‌های مختلف می‌توانید مشاهده کنید، شاه نشین‌های ترمه است. این مجموعه شامل پشتی و تشک است که از جنس مرغوب ترمه ساخته میشود.
در این مقاله به بررسی این مجموعه و پارچه ترمه‌ای که بر روی آن می‌بینیم، پرداختیم و مطالب جالبی راجع به تاریخچه ترمه و ترکیب‌های رنگی که می‌توانید بر روی ترمه‌های مختلف مشاهده کنید، گفتیم.
گاه اینترنتی یزد ممنتو، یکی از بهترین انواع استارتاپ‌های اینترنتی است که با مراجعه به آن، می‌توانید های مختلفی در زمینه صنایع دستی و انواع ترمه و شاه نشین ترمه داشته باشید.
درباره این سایت